Sơn và các thành phần của sơn

1. Sơn là gì?

Sơn là loại hỗn hợp lỏng mang màu được sử dụng dùng để quét lên một bề mặt vật liệu rắn sau đó tạo thành một lớp màng cứng có công dụng bảo vệ, trang trí.

Sơn

Sơn có nhiều cách phân loại, phổ biến là phân loại sơn theo dung môi pha loãng trước khi gia công, bao gồm: Sơn nước, sơn dầu, sơn dung môi.

2. Thành phần của sơn

Thành phần chính của sơn bao gồm: Chất tạo màng, Bột màu, Chất phụ gia, phụ trợ và dung môi

Chất tạo màng

Chất tạo màng là các polyme có độ bám dính tốt, có khả năng chứa các loại bột như bột màu, bột độn tốt, có các tính chất như thời gian khô, độ cứng, độ bóng tốt,...Chất tạo màng có vai trò quan trọng nhất trong sơn, quyết định hầu hết các tính chất của màng sơn. Các polyme được sử dụng làm chất tạo màng nhiều nhất trong sơn như là: nhựa alkyd, nhựa epoxy, nhựa vinyl, nhựa acrylate, nhựa PU,....
Các tính chất quan trọng của chất tạo màng được quan tâm trong công nghiệp sơn là: độ nhớt, tỷ trọng, khả năng hòa tan trong dung môi, khả năng phản ứng hóa học ( với sơn khô hóa học),...

Bột màu : Có 2 loại bột màu vô cơ và hữu cơ

Bột màu

Bột màu vô cơ được sử dụng rất nhiều trong sơn do giá thành thấp, độ bền cơ, bền nhiệt độ cao. Bột màu vô cơ là các hợp chất vô cơ có màu.

VD: Bột màu trắng của tất cả các loại sơn thường là bột Titan Dioxide TiO2, màu đỏ của sơn chông rỉ thường sử dụng là bột oxit Fe, màu vàng là các hợp chất của Cr, màu ghi là màu của oxit Zn, màu đen là màu của C,...Nhược điểm lớn nhất của bột màu vô cơ là độ lên màu, độ phủ kém, màu xỉn,... Vì vậy, phải dùng nhiều lượng bột màu.

Bột màu trắng TiO2

Bột màu hữu cơ là các chất hữu cơ có màu .

Ưu điểm của bột màu hữu cơ là màu sắc tươi, sáng, cường độ lên màu cao, độ phủ tốt. Vì vậy, chỉ sử dụng 1 lượng nhỏ bột màu cũng đủ màu cho sơn và bột màu hữu cơ chủ yếu sử dụng cho sơn phủ. Tuy nhiên, giá thành bột màu hữu cơ đắt, độ bền nhiệt kém, dễ phân hủy khi nhiệt độ cao, dẫn đến hiện tượng loang màu sơn, hay còn gọi là hiện tượng "sơn bay".
Các loại bột màu trong công nghiệp sơn chỉ cho các màu cơ bản như: vàng, đỏ, đen, xanh ... Muốn có các màu sắc theo yêu cầu phải tiến hành pha trộn các màu cơ bản với nhau.

Phụ trợ 
Bột phụ trợ là tên mới được sử dụng. Trước đây, người ta gọi loại bột này là bột độn do mục đích làm giảm giá thành của sơn. Ngày nay, do phát hiện 1 số tính chất tốt như cải thiện cơ tính của màng sơn mà loại bột này có tên là bột phụ trợ.
Các loại bột phụ trợ thường sử dụng trong công nghiệp sơn là bột đá, bột talc, bột nặng, bột nhẹ,...(các loại này thường là CaCO₃, BaSO₄ , …  )
Phụ gia
Phụ gia là các hợp chất có thành phần rất nhỏ trong sơn nhưng đóng vai trò cải thiện đáng kể các tính chất của màng sơn.

Các loại phụ gia được sử dụng nhiều nhất trong sơn là: phụ gia làm khô, phụ gia chống lắng, chống chảy, tạo độ nhớt giả,...

Đối với các loại sơn alkyd do đặc tính khô lâu nên luôn phải sử dụng loại phụ gia làm khô. Các phụ gia này là các hợp chất của Co, Mn, Pb,... đóng vai trò khâu mạch alkyd giúp sơn khô nhanh hơn.

Phụ gia điều chỉnh cho sơn

Dung môi
Dung môi là loại hóa chất dùng dùng pha loãng sơn. Tùy theo từng loại sơn và ứng dụng của sơn mà sử dụng các loại dung môi phù hợp.

Các loại dung môi

Các loại dung môi chủ yếu được sử dụng bao gồm : Butyl Acetate (BA, BAC, Xăng Thơm, Xăng Nhật), Ethyl Acetate (EA), Acetone, Toluene, Xylene, Methanol, Butyl Cellosove (BCS), CycloHexanone (Dầu ông già), Iso-Propyl Alcohol (IPA) ...